मुंबई: पत्रकार आणि लेखणी यांचा नातंच खास. संगणक युगातही ‘पेन’ची किंमत कमी झालेली नाही. अगदी अशीच भावना मनात ठेवून नागपूरचे ज्येष्ठ पत्रकार महेश उपदेव यांनी ३९ वर्षांत तब्बल ३ हजारांहून अधिक लेखण्या गोळा करून एक विलक्षण संग्रह उभा केला आहे. पाच रुपयांपासून ते दहा हजार रुपयांपर्यंतच्या पेनांचा हा अनोखा खजिना पाहून कुणाच्याही डोळ्यात चमक यावी!
महेश उपदेव सांगतात, “लहानपणी चांगला पेन असावा अशी इच्छा होती, पण परिस्थितीच्या मर्यादा होत्या. निब तुटली तर पेन्सिल वापरावी लागे. पण इच्छा मनात राहिली. १९८२ पासून पेन जमा करण्याचा निर्धार केला — आणि आज हा संग्रहच माझी खरी श्रीमंती आहे.”
उपदेव यांच्या संग्रहात एबोनाईट, पारकर, हिरो, क्रॉस, शेफर्ड, वॉटरमॅन, झेब्रा, मित्सुबिशी, कॅमलिन, यूनिबॉल अशा नामांकित देशी–विदेशी पेनांचा समावेश आहे. शाईचे पेन, बॉलपेन, जुन्या काळातील बोरू, टाक, भाला निब ते आधुनिक डिझायनर मॉडेल्स असे विविध प्रकारचे पेन त्यांनी जपून ठेवले आहेत.
“पत्रकाराचे खरे शस्त्र म्हणजे त्याची लेखणी,” ते म्हणतात —
काळाच्या प्रवाहात लेखणी जरी बदलली, तरी पेनचे स्थान आजही सर्वोच्च आहे — हे त्यांनी दाखवून दिले आहे.
या संग्रहावर ९ ते १० लाख रुपये खर्च झाले असून प्रत्येक पेनची आठवण त्यांच्या मनात कोरलेली आहे.
विशेष पेन — खास आठवणी
• माजी राष्ट्रपती व्ही. व्ही. गिरी यांनी वापरलेला पेन
• माउंटब्लॅक, पारकर, वॉटरमॅन यांसारखी प्रतिष्ठित पेन
• माजी मुख्यमंत्री मनोहर जोशी यांच्याकडून भेट
• माजी गृहमंत्री अनिल देशमुख यांच्याकडून भेट
• लॉर्ड्स क्रिकेट ग्राउंड संग्रहालयातून विशेष पेन
• परदेशातले मित्र, खेळाडू व पत्रकारांनी आणलेले दुर्मिळ पेन
ख्यातनाम कवी ग्रेस यांनी दिलेला कॅलिग्राफी पेन सेट ही उपदेव यांच्यासाठी सर्वात भावूक आठवण.
आंध्र प्रदेशात लोकप्रिय असलेला एबोनाईट पेन चलनातून गेला असला तरी उपदेव यांच्या संग्रहात आजही जपलेला आहे.
घड्याळांचाही छंद!
पेनबरोबरच २५० पेक्षा जास्त मनगटी घड्याळांचाही ते संग्रह जपतात. स्पोर्ट वॉचपासून ब्रँडेड घड्याळांपर्यंत अनेक दुर्मिळ घड्याळे त्यांच्यापाशी आहेत.
उपदेव यांच्या अनोख्या छंदाची पोचपावती विविध माध्यमांनी दिली आहे. आजतक, स्टार माझा, आणि स्थानिक वृत्तवाहिन्यांनी त्यांची विशेष भेट घेतली.
हितवाद, सकाळ, आणि अनेक वृत्तपत्रांनी त्यांच्या संग्रहावर लेख प्रसिद्ध केले आहेत.
उच्च गुण मिळवणाऱ्या गरजू विद्यार्थ्यांना पेन भेट देणे, हा त्यांचा सुंदर उपक्रम. “अक्षराला आणि शिक्षणाला मान देणं ही खरी पूजा,” ते म्हणतात.
संग्रहाची दखल घेणारे अनेक लोक त्यांच्या घरी पेन भेट देण्यासाठी येतात — आणि उपदेव यांच्या या दुर्मीळ संग्रहात प्रत्येक पेन म्हणजे एक आठवण, एक कथा.
“पेन म्हणजे फक्त लेखणी नाही — ती संस्कार, स्मृती आणि प्रेरणा आहे,” महेश उपदेव यांचा संदेश.
