नव्या दमाच्या तरुणाईने आता चळवळीचे चाक पुढे न्यावे
मुंबई : विद्यार्थी दिवस हा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या सन्मानार्थ ७ नोव्हेंबर हा दिवस महाराष्ट्रभर साजरा केला जातो. महाराष्ट्र शासनाच्या शिक्षण विभागाने ७ नोव्हेंबर हा दिवस ‘विद्यार्थी दिवस’ म्हणून घोषित केला आहे. याच पार्श्वभूमीवर वंचित बहुजन आघाडीचे राष्ट्रीय अध्यक्ष ॲड. प्रकाश आंबेडकर यांनी आंबेडकरी चळवळीला महत्वपूर्ण संदेश दिला आहे.
ॲड. आंबेडकर यांनी म्हटले आहे की, आजच्याच दिवशी म्हणजे ७ नोव्हेंबर १९०० रोजी बाबासाहेबांनी साताऱ्यातील शाळेत प्रवेश घेतला.
18 मार्च 1956 रोजी आग्रा येथे बाबासाहेबांनी विद्यार्थ्यांना आणि तरुणांना उद्देशून केलेल्या भाषणाचा एक उतारा मला आठवत आहे.
त्यात त्यांनी म्हटले आहे की, “समाजाच्या मुक्तीमध्येच तुमची मुक्ती आहे. आज माझी स्थिती एका मोठ्या खांबासारखी आहे. टांगलेल्या तंबूला आधार देणारा. हा खांब कधी राहणार नाही याची काळजी वाटते. माझी तब्येत चांगली नाही. मला कळत नाही, कधी मी तुझ्यापासून दूर जाईन, जो या करोडो असहाय्य आणि हताश लोकांच्या हिताचे रक्षण करेल, असे मला वाटते तेव्हा मी इतका उच्चशिक्षित आहे, जो स्वयंपाक घरातील भांडी साफ करतो. मी अस्पृश्य, माझ्या करोडो बांधवांचे काय होईल असे मला वाटते की काही तरुण पुढे आले तर मी आनंदाने निघून जाईन आपल्या हक्कांसाठी संघर्ष करा. यातच तुमची मुक्ती आणि कल्याण आहे.”
बाबासाहेबांनी दलित आणि सामाजिकदृष्ट्या मागासलेल्या व वंचितांच्या उत्थानासाठी आपले जीवन अर्पण केले. दीन दलितांसाठी एक मसिहा, त्यांनी त्यांच्या आणि त्यांच्यासारख्या लाखो अस्पृश्यांसाठी भेदभाव करणाऱ्या व्यवस्थेविरुद्ध जोरदार लढा दिला.
बाबासाहेबांनी सुरू केलेली सामाजिक-राजकीय चळवळ आपल्या आजोबा, आजी, वडील आणि माता यांच्या रक्त आणि घामाने पुढे नेली आणि पुढे उभी राहिली. प्रत्येक संकटाला तोंड देऊनही त्यांनी लढा आपल्या खांद्यावर घेतला. समाजाला जे काही वेळ, मेहनत आणि पैसा मिळू शकतो, तो त्यांनी केला. का? चळवळ जिवंत ठेवण्यासाठी. या श्रमाची आणि त्यागाची फळे समाजात वाटली. हे काम पुढे नेणारी पिढी हळूहळू इतिहासाचा भाग होत आहे.
आज पक्षाला पुढे नेण्याची जबाबदारी तुमच्या खांद्यावर आहे – देशाचे भविष्य. नवीन प्रवेश करणाऱ्यांनी चळवळीचे चाक पुढे नेणे अपेक्षित आहे. पण विचित्र गोष्ट म्हणजे त्यांची भावना, समर्पण आणि तसे करण्याची इच्छा आता लुप्त होत चालली आहे. बाबासाहेबांनी सुरू केलेली चळवळ काय बनली आहे, हे खुद्द आंबेडकरांनाही आवडले नसते, हे विसरताना अनेकांनी तो कर्मकांड बनवला आहे.
जर तुम्ही चळवळ पुढे नेली नाही तर आमच्या पिढ्यांचे रक्त आणि घाम व्यर्थ गेला असता. हा लढा व्यर्थ ठरला असता. बाबासाहेबांचा संघर्ष व्यर्थ ठरला असता. तुम्हाला ज्या कम्फर्ट झोनची सवय झाली आहे ते शक्य झाले. कारण तुमच्या आधीच्या पिढीने त्यासाठी संघर्ष केला. परंतु तुम्ही हालचाल सोडल्यास हा कम्फर्ट झोन कोणत्याही क्षणी बंद होऊ शकतो.
आज आपण जी स्थिती उपभोगत आहोत त्याबद्दल आपण आपल्या पूर्वजांचा आदर करतो. चळवळ आपल्या खांद्यावर घेऊन पुढे जा आणि आपल्या भावी पिढीला आपल्या पूर्वजांमुळे जसे आपण उपभोगले तसे आपल्या श्रमाचे फळ उपभोगण्याची खात्री करा.
