पाकिस्तानच्या निसर्गरम्य गिलगिट-बाल्टिस्तान प्रदेशात एक क्रांतिकारी चळवळ आकार घेत आहे. दरवर्षी, या दुर्गम डोंगराळ भागातील तरुणी एकत्र येऊन गिलगिट-बाल्टिस्तान गर्ल्स फुटबॉल लीग मध्ये सहभागी होतात. ही सर्वस्वी महिलांसाठी असलेली फुटबॉल स्पर्धा केवळ खेळापुरती मर्यादित नसून, ती रूढी, परंपरा आणि सामाजिक बंधने यांना आव्हान देत आहे. अशा समाजात, जिथे महिलांना खेळात सहभागी होण्यास प्रोत्साहन मिळत नाही, ही लीग आत्मनिर्भरता, जिद्द आणि नव्या आशेचे प्रतीक ठरत आहे.
एक स्वप्न साकारतेय
२०१८ मध्ये करिश्मा आणि सुमैरा इनायत या दोन बहिणींनी ही लीग सुरू केली. त्या स्वतः या भागात वाढल्या आणि खेळण्यासाठी इच्छुक असलेल्या मुलींना कोणत्या अडचणींचा सामना करावा लागतो, याची त्यांना जाणीव होती. पाकिस्तानच्या अनेक परंपरावादी भागांत मुलींना घरात राहून घरकाम शिकण्याची आणि सामाजिक संकेतांचे पालन करण्याची सक्ती असते. अशा वातावरणात, मुलींनी फुटबॉल किंवा कोणताही खेळ खेळावा, हे समाजाला मान्य नव्हते.
मात्र, करिश्मा आणि सुमैराने हे बंधन स्वीकारण्यास नकार दिला. फुटबॉलप्रती असलेल्या त्यांच्या प्रेमातून आणि जिद्दीमधून त्यांनी या प्रदेशातील पहिली मुलींसाठीची फुटबॉल लीग सुरू केली. त्यांचा उद्देश स्पष्ट होता—मुलींना खेळण्यासाठी, स्वप्न पाहण्यासाठी आणि आत्मविश्वासाने उभे राहण्यासाठी एक सुरक्षित व्यासपीठ उपलब्ध करून देणे.
संघर्ष आणि अडथळ्यांवर मात
हा प्रवास सोपा नव्हता. संस्थापक आणि खेळाडूंना समाजातील अनेकांचा विरोध सहन करावा लागला. काही लोकांना वाटत होते की, फुटबॉल हा मुलींसाठी योग्य खेळ नाही. सुरुवातीला, मुलींच्या पालकांना आपल्या कन्यांना या लीगमध्ये सहभागी होऊ द्यायचे नव्हते, कारण त्यांना समाजाच्या टीकेची भीती वाटत होती.
मात्र, या सगळ्या अडचणींवर मात करून ही लीग सातत्याने वाढत गेली. दरवर्षी अधिकाधिक मुली या स्पर्धेत सहभागी होऊ लागल्या. त्यांची जिद्द आणि खेळण्याची इच्छा समाजाच्या बंधनांपेक्षा अधिक मजबूत ठरली. आज, ही लीग १४ ते २१ वयोगटातील १०० हून अधिक मुलींना आपली कौशल्ये आणि आत्मविश्वास दाखवण्यासाठी व्यासपीठ देत आहे.
केवळ खेळ नव्हे, तर जीवनशैली
या खेळाडूंसाठी फुटबॉल हा केवळ खेळ नाही—तो त्यांच्या स्वातंत्र्याचा आणि ओळखीचा मार्ग आहे. बहुतांश मुली अशा पार्श्वभूमीतून येतात जिथे त्यांच्यासाठी शिक्षण आणि करिअरच्या संधी मर्यादित असतात. मात्र, फुटबॉलच्या माध्यमातून त्या संघभावना, शिस्त, आत्मविश्वास आणि नेतृत्व यांसारख्या महत्त्वाच्या कौशल्यांचा विकास करत आहेत.
ही लीग केवळ मैदानापुरती मर्यादित नाही. या स्पर्धेत खेळलेल्या अनेक मुलींनी उच्च शिक्षण घेतले किंवा क्रीडा क्षेत्रात करिअर करण्यास सुरुवात केली आहे. करिश्मा, ज्यांनी ही लीग सुरू केली, त्या आता पॅरिसमध्ये स्पोर्ट्स मॅनेजमेंट या विषयात पदव्युत्तर शिक्षण घेत आहेत. हे सिद्ध होते की, जिद्द आणि मेहनत असेल, तर कोणतेही स्वप्न पूर्ण करता येते.
नव्या पिढीला प्रेरणा
गिलगिट-बाल्टिस्तान गर्ल्स फुटबॉल लीग यशस्वी होत असताना, ती पाकिस्तानभरातील अनेक तरुण मुलींना खेळाच्या जगात प्रवेश करण्यासाठी प्रेरित करत आहे. या लीगने सिद्ध केले आहे की, हिंमत आणि जिद्द असेल, तर जुन्या रूढींना आव्हान देऊन नवा इतिहास घडवता येतो.
ही लीग जसजशी विस्तारत आहे, तसतसे तिचे ध्येय अधिक स्पष्ट होत आहे—मुलींना त्यांची स्वप्ने पाहण्याचा, खेळण्याचा आणि स्वतःचा मार्ग निवडण्याचा पूर्ण अधिकार आहे. एकेकाळी केवळ मुलांसाठी असलेला हा खेळ आता पाकिस्तानच्या दुर्गम डोंगराळ भागातील मुलींसाठी सशक्तीकरणाचे साधन बनला आहे.
एका अशा जगात, जिथे मुलींच्या संधी मर्यादित केल्या जातात, या मुलींनी फुटबॉलच्या मैदानावर आपले स्वातंत्र्य शोधले आहे. आणि त्या प्रत्येक वेळा गोल करतात, तेव्हा त्या केवळ सामना जिंकत नाहीत, तर समानता आणि आत्मविश्वासासाठीची लढाई जिंकत आहेत.
(मूळ इंग्रजी लेखाचा स्वैर मराठी अनुवाद)
