नवी दिल्ली : टेलिकॉम रेग्युलेटरी अथॉरिटी ऑफ इंडिया (TRAI) आणि भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) यांच्या संयुक्त Digital Consent Acquisition (DCA) पायलट प्रकल्पांतर्गत, देशातील निवडक ग्राहकांना टेलिकॉम कंपन्यांकडून लवकरच एसएमएस सूचना पाठविण्यात येणार आहेत. प्रमोशनल कम्युनिकेशन्ससाठी पूर्वी दिलेल्या संमतीचे डिजिटल पुनरावलोकन, व्यवस्थापन आणि रद्द करण्याची सोय देण्यासाठी हा उपक्रम सुरू आहे. TRAI ने जाहीर केले की, देशातील नऊ टेलिकॉम सेवा प्रदाते (TSPs) आणि अकरा प्रमुख बँका यांचा समावेश असलेल्या या पायलटमध्ये फक्त मर्यादित संख्येतील ग्राहकांना चाचणीसाठी SMS पाठविण्यात येतील.
TCCCPR-2018 नियमांनुसार ग्राहकांना उद्योगानिहाय प्रमोशनल कॉल–SMS ब्लॉक करण्याचा आणि निवडक व्यवसायांकडून प्रमोशनल संदेश स्वीकारण्याचा पर्याय आहे. यासाठी डिजिटल कन्सेंट रजिस्ट्रीची तरतूद आहे. मात्र मोठ्या प्रमाणातील जुन्या, पेपर-फॉर्म किंवा विविध सिस्टीममध्ये नोंदवलेल्या legacy consents यांचे अपलोड व पडताळणी न झाल्याने संपूर्ण व्यवस्था विसंगत, अपारदर्शक आणि मानकीकरणापासून दूर राहिली. ग्राहकांना स्वतःच्या पूर्वी दिलेल्या संमती पाहण्याची किंवा मागे घेण्याची सोयही नव्हती.
TRAI–RBI यांच्या सहकार्याने सुरू केलेल्या DCA पायलटचा उद्देश: प्रमोशनल कम्युनिकेशनसाठी संमती व्यवस्थापन एकाच डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर आणणे, ग्राहकांना पाहणे, बदल करणे किंवा संमती रद्द करण्याचा अधिकार देणे आणि संमती रद्द केल्यास प्रमोशनल कम्युनिकेशन तात्काळ थांबवणे.
एकूण ९ TSPs आणि ११ बँका पायलटमध्ये सहभागी आहेत. बँकांची यादी: SBI, PNB, Axis Bank, Bank of Maharashtra, Canara Bank, Kotak Mahindra Bank, IndusInd Bank, ICICI Bank, HDFC Bank, Indian Overseas Bank आणि Punjab & Sind Bank.
या सर्व संस्थांनी मागील काही महिन्यांत तांत्रिक एकत्रीकरण आणि प्लॅटफॉर्म कनेक्टिव्हिटी पूर्ण केली आहे. बँकांनी जुन्या संमतींचे sample sets डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर अपलोड करण्यास सुरुवात केली आहे. पुढे मिळणाऱ्या नवीन संमतीही याच प्लॅटफॉर्मवर नोंदवल्या जातील.
चाचणी प्रक्रियेच्या एक भाग म्हणून निवडक ग्राहकांना TSP कडून 127000 या अधिकृत शॉर्ट कोडवरून SMS मिळेल. एसएमएसमध्ये स्टँडर्ड सूचना संदेश पाठवला जाईल. एक secure link असेल, ज्याद्वारे ग्राहक त्यांच्या मोबाइल नंबरशी संबंधित बँकांनी अपलोड केलेल्या संमती पाहू शकतील. ग्राहकांना कोणतीही वैयक्तिक किंवा आर्थिक माहिती देण्याची आवश्यकता नाही. SMS वरील कृती पर्यायी (optional) आहे. ज्यांना SMS मिळणार नाही, त्यांनी कोणतीही चिंता करू नये; पायलट अत्यंत मर्यादित कक्षेत सुरू आहे.
या पायलट प्रक्रियेद्वारे TSPs, बँका आणि डिजिटल कन्सेंट रजिस्ट्री प्लॅटफॉर्म यांची प्रणाली क्षमता, अचूकता आणि स्थिरता तपासली जाईल. राष्ट्रीय पातळीवरील पूर्ण अंमलबजावणी नंतरच्या टप्प्यात करण्यात येणार आहे.
